HAYVAN BAKIMI

İyi bayramlar.

01.04.2025

Büyükbaş besi hayvanlarının bakımı, beslenmesi, barınak koşulları, sağlık yönetimi ve kesime hazırlık aşamalarının tamamını kapsayan geniş bir süreçtir. Her detay hayvanların sağlıklı büyümesini, yüksek verimli olmasını ve et kalitesini doğrudan etkiler. Bu rehberde ayı ayına, iklim koşullarına, rakıma ve sıcaklığa göre besleme programları, ahır temizliği ve ideal ortam şartları gibi detaylara odaklanacağız.

1. Ahır ve Barınak Koşulları

Besi hayvanlarının sağlıklı gelişimi için ahır ve barınak koşulları uygun olmalıdır.

1.1. Ahır Tipi ve Yerleşimi

Kapalı Ahırlar: Soğuk bölgeler için uygundur. Havalandırma iyi olmalıdır.

Yarı Açık Ahırlar: Orta iklimler için uygundur. Hava sirkülasyonu sağlanır.

Tam Açık Ahırlar: Ilıman ve sıcak iklimlerde hayvan konforunu artırır.

1.2. Zemin ve Yataklık

Zemin: Beton veya sıkıştırılmış toprak olabilir. Kaymayı önlemek için oluklu beton önerilir.

Yataklık: Saman, talaş veya kauçuk zemin kullanılabilir.

1.3. İdeal Ahır Sıcaklığı

Soğuk Bölgeler: 10-15°C

Ilıman Bölgeler: 15-22°C

Sıcak Bölgeler: 18-25°C

Stres Sınırı: 27°C üstü sıcaklıklarda gölgelik alanlar ve su püskürtme sistemleri gerekir.

1.4. Ahır Havalandırması

Günlük hava değişimi sağlanmalı.

Kapalı ahırlarda baca sistemi veya yan havalandırma pencereleri olmalı.

Yaz aylarında hava akımı artırılmalı, fan kullanılabilir.

1.5. Ahır Temizliği

Günlük: Gübrelerin uzaklaştırılması.

Haftalık: Suluk ve yemliklerin temizlenmesi.

Aylık: Ahır duvarlarının yıkanması ve dezenfekte edilmesi.

3-6 Aylık: Derin temizlik ve kireçleme yapılması.

2. Besleme ve Yem Programı

Besi döneminde hayvanların ihtiyacı olan protein, enerji ve mineral dengesi doğru ayarlanmalıdır.

2.1. Ay Ay Besleme Programı Ay Canlı Ağırlık (kg) Günlük Yem Tüketimi (kg) Protein (%) Kaba Yem (%) Konsantre Yem (%) 1. Ay 250-300 5-7 kg %16-18 %60 %40 2. Ay 300-350 6-8 kg %15-16 %55 %45 3. Ay 350-400 7-9 kg %14-15 %50 %50 4. Ay 400-450 8-10 kg %13-14 %45 %55 5. Ay 450-500 9-11 kg %12-13 %40 %60 6. Ay 500+ 10-12 kg %11-12 %30 %70 2.2. Kullanılabilecek Yem Çeşitleri

Protein Kaynakları: Soya küspesi, ayçiçeği küspesi, pamuk tohumu küspesi,  baklagil samanı.

Enerji Kaynakları: Mısır ezme / felake , arpa ezme /flake , buğday ezme / felake ,  melas , vinas

Lif Kaynakları: Yonca, saman, mısır silajı.

Mineral ve Vitaminler: Kalsiyum, fosfor, tuz, A, D, E vitaminleri.

2.3. İklime Göre Besleme

Soğuk Bölgeler (Rakım 1000m+):

Yüksek enerji ihtiyacı nedeniyle mısır ve arpa oranı artırılır.

Sıcak tutan yağlı yemler (ayçiçeği küspesi, keten tohumu) kullanılır.

Su tüketimi düşük olabileceğinden, su takibi yapılır.

Ilıman Bölgeler (Rakım 500-1000m):

Dengeli besleme yapılır.

Enerji ve protein ihtiyacı normal seviyede tutulur.

Sıcak Bölgeler (Rakım 0-500m):

Yem tüketimi sıcak hava nedeniyle azalabilir, bu yüzden lif oranı azaltılıp enerji yoğunluğu artırılmalıdır.

Yemlerin sindirimi kolay olmalıdır (silaj oranı düşürülmeli, konsantre yem artırılmalı).

Su tüketimi artırılmalı, serinletme sistemleri uygulanmalıdır.

3. Su Tüketimi ve Kalitesi

Günlük Su İhtiyacı:

250 kg hayvan için 30-40 litre

400 kg hayvan için 50-60 litre

600 kg hayvan için 70-80 litre

Su Kalitesi: pH 6.5-7.5 arasında olmalıdır.

Kışın: Su donmasını önlemek için ısıtmalı suluklar kullanılmalıdır.

Yazın: Suyun serin olması için gölgelik alanlarda bulundurulmalıdır.

4. Sağlık ve Aşılama Programı

Besi sığırlarında hastalık önleme, aşılama programı ve parazit kontrolü kritik öneme sahiptir.

4.1. Aşı Takvimi Aşı Adı Zamanı Şap Aşısı 3 ve 6 aylıkken, sonra yılda 2 kez Brusella Aşısı 6-8 aylık dişi hayvanlara Enterotoksemi 3 aylıkken, sonra 6 ayda bir Pnömoni Aşısı 2-3 aylıkken İç ve Dış Parazit 3 aylık aralıklarla 4.2. Sık Görülen Hastalıklar ve Önlemler

İştahsızlık: Kalitesiz yem veya ani yem değişikliklerinden kaçınılmalıdır.

Ayak Hastalıkları: 3 ayda bir tırnak bakımı yapılmalıdır.

Solunum Problemleri: Ahır havalandırması iyi olmalıdır.

İshal: Su kalitesi ve hijyen kontrol edilmelidir.

5. Kesime Hazırlık

Son 1 ay: Kaba yem azaltılır, nişasta içeriği artırılır.

Son 15 gün: Enerji seviyesi yüksek yemler (mısır, buğday, melas) verilir.

Son 12 saat: Yem verilmez, sadece su verilir.

Besi hayvanlarının bakımı ve beslenmesi, mevsimlere, rakıma ve hayvanın yaşına göre planlanmalıdır. Doğru besleme ve bakım programı ile daha sağlıklı hayvanlar yetiştirilir ve yüksek canlı ağırlık kazancı sağlanır.